Tokio is het andere, het vreemde, het onbegrijpelijke. De film Lost in Translation (in het vliegtuig beschikbaar als ‘veel bekeken film’), en het nummer Tokyo van Sophie Ellis-Bextor op haar nieuwe album Hana zijn twee prominente voorbeelden.
In Tokio ben je verloren, verweesd en overweldigd. Natuurlijk zegt dit vooral iets over de westerse ziel en ik zoek naar de Japanse. Voor miljoenen Japanners is Tokio niet een vreemd oord waar ze niet toe kunnen doordringen, maar gewoon thuis. Toch is die vervreemding herkenbaar.
Tokio is ook voor mij overweldigend. De kleuren, de herrie, de drukte. En natuurlijk loopt geen westerling in eerste instantie rond in Tokio zonder jetlag.
De symboliek van Tokio als het vreemde zien we ook in een gezegde als ‘van hier tot Tokio’. Dat geeft aan dat iets heel ver weg is. In afstand, als Verweggistan, maar ook geestelijk, een andere wereld.
Video doet het geen recht, maar geeft wel een beeld.
In Shinjuku is een speelhal waar het Japanse gokspel/flipperkast pachinko wordt gespeeld. Groot, speelmachine naast machine, talloze mensen vreugdeloos gokkend, lichten, oorverdovende herrie. Vreselijk.
Een winkelketen, Don Quijote, met een gigantische vestiging. Je kunt er alles krijgen, een soort kruising tussen Action en So Low (waar ik ooit door een nichtje werd geïntroduceerd) in het kwadraat. Vijf verdiepingen, gangpaden die net te smal zijn voor één persoon en waar er drie doorheen proberen te komen. Weer overal lichten, muziek en herrie. In de documentaire Zombieverse (te zien op Netflix) wordt precies deze vestiging geteisterd door zombies. Ik ben er niet helemaal zeker van dat dat een achteruitgang is.
Natuurlijk zijn dit ook zaken die een beetje horen bij megasteden, maar zo groot en zeer hysterisch kan alleen Tokio zijn, vermoed ik.
En dan is er Shibuya. Een andere buurt, maar hetzelfde beeld. Hier is het drukste zebrapad ter wereld. Deels omdat er honderden toeristen rondlopen en filmpjes maken. Ja, ook wij. Ook staat er een rijke jongeman in Harry Potteruitdossing in, op en bij een Lamborghini, want beroemdheid is een doel en geen bijeffect van prestaties.
Maar er zijn ook minder heftige vervreemdingen. Restaurants kunnen onbegrijpelijk zijn.
En als je van handvaardigheid houdt is er een gigantische winkel met alles wat je nodig hebt. Papier, hout, leer en heel veel meer. Na een kwartier rondzwerven kwam ik erachter dat er nog vijf even gigantische verdiepingen boven zaten.
Tokio is vreemd. Zeker. Maar of het ook symbool moet staan voor onze eigen vervreemding betwijfel ik. Het lijkt toch vooral een uit de hand gelopen consumentistisch paradijs.
Geert-Jan Procee 
3 reacties op “Tokio staat voor (westerse) vervreemding”
Wat een indrukwekkende verslaglegging met tekst en beeld.
Brengt de sfeer wel over. Blijf jullie volgen!
Het lijkt mij dat hier wel een stuk van de ziel van Japan te vinden moet zijn, ook al uit die zich in eerste instantie als zielloosheid… aan het werk jongen!
In elk geval een uiting van de ziel zo het niet de ziel zelf is